Παρουσίαση/Προβολή

Περιεχόμενο μαθήματος

Η Διαπολιτισμική Ψυχολογία υιοθετεί διττή, θεωρητική και μεθοδολογική, προσέγγιση:

πραγματεύεται θέματα από όλα τα γνωστά αντικείμενα της παραδοσιακής ψυχολογίας σε συνάρτηση με μεταβλητές του πλαισίου, όπως: οικολογικές, βιολογικές, οικονομικές και κοινωνικοπολιτισμικές. Το ενδιαφέρον της Διαπολιτισμικής Ψυχολογίας εστιάζεται, αφενός, στις θεωρίες και τα πορίσματα της ψυχολογικής έρευνας με οικουμενική ισχύ και, αφετέρου, στις παραλλαγές που παρατηρούνται μεταξύ κοινωνιών και στη συνακόλουθη ψυχολογική διαφοροποίηση μέσω των μηχανισμών της κοινωνικοποίησης και της επιπολιτισμοποίησης. Στις διαλέξεις παρουσιάζονται οι θεωρίες και τα εμπειρικά δεδομένα που έχουν προκύψει από τη διαπολιτισμική μελέτη θεμάτων, όπως: η καθημερινή γνώση, οι αξίες, η κοινωνική συμπεριφορά, και η διαπολιτισμική επικοινωνία. Έμφαση δίνεται στην κριτική σκέψη και σε συνήθη ζητήματα κατά την επεξεργασία διαπολιτισμικών ομοιοτήτων και διαφορών, στις έννοιες του εθνοκεντρισμού και του πολιτισμικού σχετικισμού και στις ιδεολογικές τους προεκτάσεις. Πιο αναλυτικά θα μελετηθούν τα εξής:

• Κατανόηση της Διαπολιτισμικής Ψυχολογίας και εννοιολόγηση του πολιτισμού: Συμπεριφορά & πολιτισμός
• Η έρευνα στη διαπολιτισμική ψυχολογία
• Ο εαυτός στο πολιτισμικό του πλαίσιο: ταυτότητες και ετερότητες
• Επικοινωνία και διαπροσωπικές σχέσεις: Γλώσσα, Διαφυλικές σχέσεις
• Διομαδικές σχέσεις: εθνοκεντρισμός και η έννοια της κυρίαρχης ομάδας, μετανάστευση, μειονότητες, στερεότυπα, προκατάληψη,ρατσισμός, “ανήκειν”, πολιτειότητα, συμπερίληψη, αποκλεισμός
• Διαπολιτισμική επαφή: όροι, έννοιες, κατηγορίες και εμπραγμάτωση
• Η έννοια του επιπολιτισμού και της προσαρμογής

Μαθησιακοί στόχοι

Προτεινόμενα συγγράμματα

Χρυσοχόου, Ξ. (2011). Η πολυπολιτισμική πραγματικότητα. ΠΕΔΙΟ

Shiraev, E., & Levy, D. (2017). Διαπολιτισμική Ψυχολογία. Αθήνα: Πεδίο.

Berry W. John, Poortinga H. Ype, Breugel- mans M. Seger, Chasiotis Athanasios, Sam L. David. (2021). Διαπολιτισμική ψυχολογία (επιστ. επιμ. Παπαστυλιανού Αντωνία) (Εκδότης): Γ. ΔΑΡΔΑΝΟΣ - Κ. ΔΑΡΔΑΝΟΣ Ο.Ε.

Smith, P.B., & Bond, M.H. (2005). Α. Παπαστυλιανού (Επιμ.), Διαπολιτισμική Κοινωνική Ψυχολογία Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Διδάσκοντες

Η Μαρία Ξενιτίδου (https://surrey.academia.edu/MariaXenitidou) είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Sheffield. Ο κύριος τομέας των ενδιαφερόντων της αφορά τη μελέτη της ταυτότητας και της ετερότητας και της μεθοδολογίας έρευνας χρησιμοποιώντας προσεγγίσεις αποδόμησης (ανάλυση λόγου, ρητορική ανάλυση και Κριτική Κοινωνική Λογοψυχολογία). Είναι Επιστημονική Υπεύθυνη του Προγράμματος «MOBEL» (ΕΛΙΔΕΚ) «Από το Grexit στο Brexit: ερευνώντας ζητήματα ανήκειν και ταυτότητας στην Ελλάδα και τη Μ. Βρετανία». Τα τελευταία 12 χρόνια συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο του Surrey και από το 2012 με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Έχει εργαστεί σε μεγάλα ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους στην Ελλάδα (ΓΓΕΤ) και τη Μ. Βρετανία (ESRC, EPSRC) καθώς και σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα (Marie-Curie, FP6, FP7, and Horizon 2020) πάνω στην ταυτότητα, τη μετανάστευση, την πολιτειότητα, τις διομαδικές σχέσεις και τις κοινωνικές νόρμες, καθώς και σε θέματα που εμπίπτουν στις Μελέτες στην Επιστήμη και την Τεχνολογία (Science & Technology Studies, STS). Οι πρόσφατες δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται σε επιστημονικά περιοδικά όπως το European Journal of Social Psychology, το Journal of Community and Applied Social Psychology και το Discourse & Society. Επίσης, έχει επιμεληθεί συλλογικούς τόμους και ειδικά τεύχη και έχει συγγράψει κεφάλαια σε βιβλία. H Μαρία Ξενιτίδου είναι επίκουρη καθηγήτρια κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Surrey (σε θέματα της Κοινωνικής Ψυχολογίας, της Κοινωνιολογίας της Μετανάστευσης και της Μεθοδολογίας Κοινωνικής Έρευνας με έμφαση στις Ποιοτικές μεθόδους). Είναι μέλος της ΕΛΨΕ, του ΔΣ του RN35 Sociology of Migration, European Sociological Association (ESA) καθώς και των British Psychological Society (BPS) και International Society of Political Psychology (ISPP).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46 (1), 5-34.

Georgas, J. Berry, J. W. Van de Vijver, F. J. R. Kagitcibasi, C. & Poortinga, Y. H. (2006). Families across cultures: A 30-nation psychological study. Cambridge: Cambridge University Press.

Heine, S. J. Lehman, D. R., Peng, K. & Greenholtz, J. (2002). What’s wrong with cross- cultural comparisons of subjective Likert scales? The reference- group effect. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 903- 918.

Kagitcibasi, C. (2005). Autonomy and relatedness in cultural context: Implications for self and family. Journal of Cross- Cultural Psychology, 36, 403- 422.

Κατέρη, Ε. Πουρκός, & Μ. Νέστορος, Ι. Ν. (2002). Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: συνεπαγωγές των πολιτισμικών διαφορών για την ψυχολογική γνώση και την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Στο Ν. Πολεμικός, Μ. Καίλα & Φ. Καλαβάσης (Επιμ.), Εκπαιδευτική, Οικογενειακή και Πολιτική Ψυχοπαθολογία: Τόμος Α: Θέματα Ψυχοπαθολογίας σε Παιδιά και Εφήβους (σελ. 366- 387). Αθήνα: Εκδόσεις Ατραπός.

Μαλικιώση- Λοίζου, Μ. (2008). Η πολυπολιτισμική διάσταση της ενσυναίσθησης. Ψυχολογία, 15, 1- 16.

Markus, H. R. & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion and motivation. Psychological Review, 98, 224- 253.

Nezlek, J. B. Kafetsios, K. & Smith, V. C. (2008). Cross and within culture relationships between day- to day affect and self- construal. Journal of Cross- Cultural Psychology, 39, 366- 372.

Oishi, S. Koo, M. & Akimoto, S. (2008). Culture, interpersonal perceptions and happiness in social interactions. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 307- 320.

Oyserman, D. & Lee, S. W. (2008). Does culture influence what and how we think? Effects of priming individualism and collectivism. Psychological Bulletin, 134, 311- 342.

Παπαστάμου, Σ. (1992). Διομαδικές σχέσεις. Αθήνα: Οδυσσέας.

Παπαστυλιανού, Α. (2008). Πολυπολιτισμική συμβουλευτική και θεραπεία σε γυναίκες μετανάστριες. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και δεξιότητες. Ψυχολογία, 15, 90- 118.

Segall, M. H. Dasen, P. R. Berry, J. W. & Poortinga, Y. H. (1996). Στο Δ. Γεώργας (Επιμ.), Διαπολιτισμική Ψυχολογία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Shweder R. (1996). Thinking through cultures. London: Harvard University Press.

Tajfel, H., & Turner, J.C. (1986). The social identity theory of intergroup behavior. In S. Worchel & W.G Austin (Eds.), The psychology of intergroup relations. Chicago: Nelson- Hall.

Triandis, H. C. (1994). Culture and social behavior. New York: McGraw- Hill, Inc.

Επιπλέον υλικό